کولر گازی یکی از لوازم خانگی مهم و ضروری در فصل تابستان است و به طور جدی نقش بسزایی در خنک کردن هوای محیط کار دارد. امروزه تعداد افرادی که از این دستگاه و به خصوص مدل اسپلیت (دو تکه) به جای کولر آبی استفاده می کنند، رو به افزایش است. اما آیا همه می دانند که این دستگاه ها چگونه کار می کند؟ به احتمال بسیار زیاد جواب نه است. در این مقاله به توضیح راجع به انواع قسمت های مختلف کولر گازی می پردازیم و عملکرد آن ها را نیز به طور کامل توضیح می دهیم. آشنایی با قسمت های مختلف کولر گازی اسپلیت (دو تکه)، می تواند به شما کمک کند تا قبل از این که تعمیرکار تهویه برای عیب یابی کولر گازی شما از راه برسد، بتوانید آن را به طور موقت تشخیص کنید. در این مقاله همچنین تعدادی از اجزای کولر گازی اسپلیت، تشریح و همچنین توضیح کمی در مورد مشکلی که در هنگام از کار افتادن کولر خود انتظار می رود که وجود داشته باشد، ارائه خواهیم داد.

اصول اولیه کارکرد اجزای کولر گازی اسپلیت بسیار ساده است. زیرا کل فرآیندی که درون کولر گازی اسپلیت اتفاق می افتد، انتقال حرارت است. کولر گازی از ماده ای به نام مبرد (معمولا گاز فریون) استفاده می کند که انرژی گرمایی را از داخل محیط به بیرون منتقل می کند. در همین حال، هوای داخل محیط با هوای سرد تری جایگزین می شود.

کولر گازی در حال انتقال حرارت به بیرونمحیط و دمیدن هوای خنک به درون محیط است.
فرآیند کلی که درون کولر گازی اتفاق می افتد، انتقال حرارت به بیرون و انتقال هوای خنک به داخل محیط است.

در حالی که بهتر است یک شرکت اراِِیه دهی خدمات کولر گازی را برای خدمات سرویس قطعات و اجزای اسپلیت خود در نظر بگیرید، همچنین می توانید با انجام کارهای نگهداری اسان به تنهایی و با مشاوره یک متخصص برای کارهای پیچیده تر، در هزینه های خود صرفه جویی کنید. در هر صورت، بهتر است بدانید که قطعات کولر گازی اسپلیت چگونه کار می کنند. زیرا جدا از کمک به شما در حفظ و نگهداری بهتر دستگاه، آشنایی با قسمت های مختلف کولر گازی باعث می شود تا بتوانید مشکلات آن را زودتر عیب یابی کنید و در نتیجه از خرابی های بیشتر و گران قیمت دیگر پیشگیری نمایید.

اجزای کولر گازی

کولر گازی مانند سایر لوازم های خانگی دارای اجزای متفاوتی است که هر کدام وظیفه ی خاصی را بر عهده دارند که گرد هم آمدن این قطعات مختلف، کولر گازی را ساخته و باعث کار کردن آن می شوند. کولر گازی ها دارای قسمت های مختلف یعنی کمپرسور، کندانسور، شیر انبساط ، اواپراتور ،خازن ،برد الکترونیک،پروانه فن ،بلوور فن ،فن داخلی،فن بیرونی و …. هستند که اجزای داخلی کولر گازی به حساب می آیند. هزینه های تعمیر این قطعات نیز معمولا بسیار گران است. با این حال دانستن نحوه عملکرد این قطعات و نحوه نگهداری از آن ها به شما کمک می کند تا قبل از این که به کولر گازی (اسپلیت) شما آسیب زیادی وارد شود، مشکلات را زودتر تشخیص دهید و رفع نمایید. در ادامه به توضیح اجزای مختلف کولر گازی اسپلیت می پردازیم.

عملکرد اجزای مختلف کولر گازی

کمپرسور کولر گازی

کمپرسور را می توان قلب کولر گازی (اسپلیت) دانست. زیرا اگر کمپرسور وجود نداشته باشد، به هیچ وجه دستگاه تهویه مطبوع به درستی کار نخواهد کرد. کمپرسور مبرد ( گاز)را به گردش در می آورد که این اتفاق سیستم را وادار به فعالیت می کند. این قطعه گرمای هوا را می گیرد و به بیرون منتقل می کند و به هوای خنک شده اجازه می دهد که در داخل محیط گردش پیدا کند.

در حقیقت کمپرسور مبرد کم فشار گازی که از اواپراتور آمده است را به گاز فشار بالا تبدیل می کند و با این کار آن را برای ورود به کندانسور آماده می سازد. این فرآیند به سرد سازی هوا توسط کولر گازی کمک کرده و در نتیجه هوای اتاق سرد می شود.

مشکلات رایجی که ممکن است در مورد کمپرسور کولر گازی با آن ها روبرو شوید و همچنین می تواند نشان دهنده خرابی کمپرسور نیز باشند عبارتند از:

-پریدن فیوز برق
-اتصالی سیم های کمپرسور
-سرد نکردن کولرگازی
-جریان ضعیف هوای دریچه های کولر گازی
-صداهای غیر عادی از کندانسور کولر گازی
تعویض یا تعمیر کمپرسور کولر گازی کاری است که به یک متخصص ماهر نیاز دارد، زیرا کمپرسور مکانیزم پیچیده ای در داخل کولر گازی دارد که باید هر چند ماه یکبار توسط یک فرد حرفه ای در این زمینه بررسی شود. بنابراین سرویس دوره ای و نگهداری صحیح کولر گازی می تواند به جلوگیری از خرابی های پیش بینی نشده کمپرسور کمک کند.
کمپرسور کولر گازی در یونیت بیرونی دستگاه قرار دارد.

کندانسور کولر گازی

یکی دیگر از بخش های بسیار مهم کولر گازی، کندانسور است که گرما را از داخل دستگاه خارج می کند و آن را به بیرون محیط انتقال می دهد. کندانسور از کویل های تو خالی ساخته شده است که در قسمت بیرونی کولر گازی(اسپلیت) قرار می گیرد. گاز مبرد با فشار بالا هنگامی که گرمای هوای خانه را جذب می کند و داغ می شود، از کمپرسور به درون رادیات کندانسور به حرکت در می آید و به عنوان بخشی از فرآیند خنک سازی وارد کندانسور می شود. یک فن به کندانسور متصل است که هوای بیرون را روی رادیات های کندانسور می دمد و در حقیقت گاز با فشار بالا که از کمپرسور آمده است را خنک کرده و آن را به مایع پر فشار تبدیل می کند. این کار برای خنک کردن رادیات ها و بازگرداندن مبرد از حالت گاز به مایع بسیار ضروری است تا مبرد دوباره بتواند گرما را از محیط جذب کند و به بیرون انتقال دهد. در انتها نیز مبرد مایع پر فشار، به سمت شیر انبساط (لوله مویی) به حرکت در می آید.

رطوبت داخل اجزای کندانسور کولر گازی می تواند با رادیات آن واکنش نشان دهد و یک ماده خورنده ایجاد کند که در نهایت ممکن است به کندانسور و سایر اجزای کولر گازی آسیب برساند. این یک مشکل جدی است که فقط سرویس کاران می توانند آن را حل کنند. زیرا تکنسین های تعمیر کولر گازی(اسپلیت) از فرآیند تمیز کردن دستگاه بصورت شیمیایی، برای خلاص شدن از این اسید خورنده استفاده می کنند. با این حال، اگر آسیب به کولر گازی شدید باشد، ممکن است نیاز داشته باشید که برخی از قطعات کولر گازی را عوض کنید.
کندانسور کولر گازی یکی از بخش های مهم دستگاه به حساب می آید.

مشکلات زیادی در رادیات کندانسور وجود دارد که ممکن است باعث خرابی کولر گازی(اسپلیت) شود که این اتفاق می تواند نه تنها کارایی عملکرد، بلکه خنک کنندگی مناسب برای محیط را نیز مختل کند. این مشکلات عبارتند از:

پره های فن کندانسور کولر گازی اگر شل یا خم شده باشند، می توانند صدای غیر عادی ایجاد کنند و همچنین باعث ضعیف شدن جریان هوا شوند.
رشد گیاهان یا وجود دیگر اقلام بصورت خیلی نزدیک به واحد بیرونی کولر گازی(اسپلیت) می تواند به طور چشمگیری بر مصرف برق و جریان هوا تأثیر بگذارد.
پوشش خارجی آسیب دیده یونیت خارجی کولر گازی می تواند عملکرد آن را تحت تأثیر قرار دهد.
خوشبختانه به غیر از ضربه یا آسیب شدید، بسیاری از مسائلی که اغلب با کندانسور کولر گازی (اسپلیت) با آن روبرو می شویم به راحتی قابل رفع هستند. اما بدترین حالت نشت مبرد است که ممکن است به معنای تعویض کامل کولر گازی باشد.
اما در مجموعه ما اکثر رادیاتور های کولرگازی با سایز های متفاوت براتون موجود کردیم تا از تعویض کامل کولرگازی جلوگیری کنیم

فن یونیت بیرونی کولر گازی

فن یونیت بیرونی که یکی از اجزای اصلی کولر گازی می باشد، با کندانسور در ارتباط مستقیم قرار دارد و وظیفه دمیدن گرمای کولر گازی را به بیرون از خانه بر عهده دارد. فن واحد خارجی کولر گازی ممکن است به دلیل نگهداری نادرست به کندی کار کند و یا اصلا نتواند کار کند. اگر این فن از کار بیافتد، ممکن است باعث گرم شدن بیش از حد کولرگازی(اسپلیت) شود و در دراز مدت بر عملکرد کمپرسور نیز تأثیر بگذارد. به همین دلیل تمیز کردن و نگهداری منظم فن بیرونی کولر گازی ضروری است. می توان از آلودگی و گرد و غبار انباشته شده روی فن با پاک کردن آن به وسیله یک دستمال در خانه خلاص شد.

شیر انبساط(لوله مویی)

شیر انبساط (لوله مویی) که یکی دیگر از اجزای کولر اسپلیت است، مقدار ورود مایع مبرد به اواپراتور را کنترل می کند. هنگامی که مایع مبرد از شیر انبساط خارج شد فشار و دمای آن کاهش پیدا می کند و بصورت مبرد مایع کم فشار سرد به سمت اواپراتور کولر گازی حرکت می کند. کارکرد شیر انبساط تهویه مطبوع پیچیده است و باید به طور منظم توسط یک متخصص هر چند ماه یکبار بررسی شود.

شیر انبساط در یونیت بیرونی کولر گازی قرار دارد.

اواپراتور کولر گازی

در کولر گازی (اسپلیت)، کویل اواپراتور در واحد داخلی قرار دارد. در حقیقت اواپراتور کولر گازی در آخرین مرحله فرآیند خنک سازی هوای محیط، نقش دارد. مبردی که در سیستم جریان دارد، به صورت مایع کم فشار از شیر انبساط به اواپراتور جریان پیدا می کند و درست قبل از ورود به کویل های اواپراتور خنک می شود که این اتفاق با جذب گرمای محیط و تبدیل مبرد مایع به گاز رخ می دهد. در حقیقت همانطور که هوای گرم از محیط به درون کولر گازی کشیده می شود، روی کویل های اواپراتور دمیده می شود و این اتفاق باعث جذب این گرما توسط مبرد درون کویل ها می شود. سپس واحد دمنده ای که در پشت کویل اواپراتور قرار دارند، هوای خنک شده را به داخل محیط برگردانده و به این صورت دمای محیط را کاهش می دهند. به این صورت است که چرخه خنک کنندگی محیط دوباره تکرار می شود.

برخی از مشکلات رایجی که در کویل های اواپراتور کولر گازی به وجود می آید و می تواند به معنای خرابی آن ها باشد عبارتند از:

کویل های اواپراتور از ظریف ترین اجزای داخلی کولر گازی به حساب می آید. در حالی که کویل های اواپراتور مستقیما در معرض گرد و غبار و کثیفی قرار نمی گیرد، اما ممکن است در طول زمان ذرات گرد و غبار را به خود جمع کنند. هنگامی که کویل های اواپراتور کثیفی را جمع می کنند، با مصرف برق بیشتر، کندتر و غیر کارآمدتر فعالیت می کنند. در نتیجه مهم است که کویل های اواپراتور کولر گازی را به طور منظم تمیز کنید. در صورت بروز هر گونه مشکل در کویل های اواپراتور باید به سرعت از یک تکنسین مشاوره دریافت کنید. همچنین اغلب اوقات نگهداری صحیح و تمیز کردن درست کولر گازی می تواند به حفظ سلامت کویل اواپراتور کمک شایانی کند.

فن داخلی و بلوور فن

فن داخلی و بلوور فن هوای کولر گازی که یکی دیگر از قسمت های ساختمان کولر گازی هستند، در یک چرخه با هم کار می کنند تا هوای گرم را به داخل واحد تهویه هوا بکشند و هوای خنک را به داخل محیط منتقل کنند. این دو واحد وظیفه توزیع مساوی هوای سرد در فضای اتاق را دارند. در واقع به این صورت کار می کند که هوا را از طریق دریچه های ورودی به داخل دستگاه می کشد و پس از عبور از فیلتر و کویل های اواپراتور دوباره به داخل خانه می‌ دمد. این قطعه ای است که در طول فصول مختلف استفاده زیادی از آن می شود. به خصوص اگر تنظیمات فن را روی “ON” قرار دهید.

مشکلات رایجی که ممکن است در مورد فن داخلی و بلوور فن کولر گازی با آن ها روبرو شوید عبارتند از:

شنیدن صداهای غیر عادی از جمله صدای ساییده شدن، وزوز کردن، صدایی شبیه جیغ یا جغجغه، جیر جیر یا کوبیده شدن از واحد دمنده کولر گازی
عدم دمیدن باد از کولر گازی
جریان هوای ضعیف کولر گازی
افزایش مصرف انرژی کولر گازی

برد الکترونیکی

به عنوان یکی از قطعات اسپیلت به کولر گازی کمک می کند تا درجه حرارت مناسب را حفظ کند. برد الکترونیکی یکی از اجزای مهم این دستگاه بوده و اگر درست کار نکند، قطعات مختلف نیز کارکرد درستی نخواهند داشت. اگر برق دچار نوساناتی باشد، در کارکرد برد الکترونیکی ایجاد شده و به احتمال زیاد سبب خرابی آن می شود. بنابراین می توان گفت که برد الکترونیکی جز بسیار ضروری کولر گازی است که دمای سیستم سرمایشی و گرمایشی کولر گازی را کنترل می کند. باید به طور مرتب توسط متخصص بررسی شود، زیرا این قطعه یک جزء فنی کولر گازی (اسپلیت) به حساب می آید.

ترموستات کولر گازی در حقیقت حسگری است که به شما این امکان را می دهد تا دمای اتاق را به دلخواه خود تنظیم کنید. در این حالت وقتی دما را تنظیم نمودید، کولر گازی شروع به خنک کردن هوا می کند تا زمانی که درجه حرارت به حد مطلوبی که روی ترموستات وارد کرده اید برسد. در این هنگام فعالیت کولر گازی تا موقعی که ترموستات دمای اتاق را مجددا خارج از محدوده تنظیم شده تشخیص دهد، متوقف می شود. سپس با خارج شدن دمای اتاق از حد مطلوب، ترموستات کولر گازی را مطلع می کند تا دوباره شروع به کار کند. البته این فرآیند خنک سازی مربوط به کولر گازی های معمولی است، کولر گازی های مدرن تر بصورت اینورتر هستند که فرآیند خنک سازی آن ها کمی متفاوت تر است. تفاوت کولر گازی غیر اینورتر و اینورتر را بخوانید.

مافلر (صدا خفه کن) کولر گازی

مافلر یا صدا خفه کن یکی از کم ارزش ترین قطعات کولر گازی است که صدایی را که قطعات داخل کمپرسور کولر گازی در حین کار ایجاد می کنند، کنترل می کند. صدای اصلی کمپرسور بسیار بلند و در نتیجه بسیار آزار دهنده است و مافلر به شما کمک می کند تا بتوانید از دمای مطلوب در یک محیط ساکت لذت ببرید.

هنگامی که کمپرسور کولر گازی صداهای زیادی تولید می کند، احتمالا مافلر نیاز به تعمیر دارد. بنابراین باید این قطعه را هر چند ماه یکبار به کمک یک کارشناس کولر گازی چک کنید.

لوله های تخلیه کولر گازی

لوله های تخلیه کولر گازی در طی فرآیند خنک سازی هوا توسط سیستم قطرات آب جمع شده از رطوبت هوای اتاق را به بیرون از محیط منتقل می کنند. گرفتگی سیستم زهکشی و لوله های تخلیه یکی از دلایل شایع خرابی کولر گازی است. این اتفاق زمانی رخ می دهد که ذرات گرد و غبار در کانال های تخلیه جمع و به مرور زمان باعث گرفتگی سیستم تخلیه شوند. افزایش رطوبت بیش از حد در اتاق و یا نشتی آب از کولر گازی نشان دهنده این هستند که لوله های تخلیه مشکل دارند. با این حال، اگر کانال های تخلیه بیش از حد مسدود نشده‌ باشند، می توانید خودتان با حرکت دادن یک سیم مسی از لوله و سپس شستشوی لوله زهکشی با آب برای رفع گرفتگی آن اقدام کنید.

اگر لوله های تخلیه از کار بیافتند و یا به شدت مسدود شوند، سبب نشت آب از کولر گازی می شوند. در صورتی که با این مشکل رو به رو شدید، حتما با داره چاره به جهت تعمیرات کولر گازی خود تماس بگیرید. زیرا شرکت های سرویس دهنده خدمات کولر گازی که به طور حرفه ای کار می کنند، می توانند با تمیز کردن کولر گازی بصورت شیمیایی، گرفتگی لوله های تخلیه را برطرف کنند.

خازن

خازن دو صفحه موازی فلزی است که بصورت طراحی می‌شود که در بین آن‌ها لایه‌هایی از عایق و هوا قرار بگیرد و بتوانند انرژی الکتریکی را نگهداری کنند و در زمان تایمینگ به همراه مقاومت‌ها استفاده شوند.

تشخیص خرابی خازن با 2 نکته:
با اینکه فن به کار می‌افتد، ولی کمپرسور استارت نمی‌کند
با وجود قرار دادن فن بر روی کلیه حالت ها، اما فن همچنان روشن نمی‌شود